เพร็พ (PrEP) คือยาต้านไวรัสเอชไอวีที่กินเพื่อป้องกัน HIV ก่อนการรับเชื้อ โดยกินเป็นประจำในช่วงเวลาที่ยังมีความเสี่ยงในการรับเชื้อ HIV เช่น ในช่วงที่ไม่สามารถใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ หรือถ้าคู่ของเรามีเชื้อ HIV แต่ยังไม่ได้กินยาต้านไวรัส หรือเพิ่งเริ่มกินยาต้านไวรัสไม่ถึง 6 เดือน เป็นต้น โดย PrEP มีส่วนผสมของยา 2 ตัวคือ TDE และ FTC ซึ่งเป็นยาตัวเดียวกับผู้มีเชื้อที่กินยาเพื่อยับยั้งการเติบโตของเชื้อ HIV
PrEP ป้องกันการติดเชื้อได้อย่างไร
PrEP ป้องกันการติดเชื้อจากการมีเพศสัมพันธ์ระหว่างทั้งชายกับชาย และชายกับหญิง และป้องกันการติดเชื้อผ่านการใช้เข็มร่วมกันได้อีกด้วย
HIV เป็นไวรัสที่เข้าทำลายเซลล์ภูมิคุ้มกันของร่างกาย ที่เรียกว่า CD4 โดยเชื้อจะเข้าทางเลือดโดยตรงหรือเข้าทางช่องทางที่มีเพศสัมพันธ์ เช่น อวัยวะเพศชาย ช่องคลอด ทวารหนัก และ PrEP ที่กินเข้าไปทุกวันจะใช้เวลา 1-2 สัปดาห์ขึ้นไปที่จะทำให้มีระดับยาในเลือดและเยื่อบุทวารหนักเพียงพอที่จะป้องกันเชื้อ HIV ได้และต้องใช้เวลา 2-3 สัปดาห์จึงจะอยู่ ในเยื่อบุช่องคลอดได้พอแต่อย่างไรก็ตาม ก็ไม่สามารถป้องกันได้เต็มร้อยเปอร์เซ็นต์จึงจำเป็นต้องใช้ถุงยางอนามัยควบคู่ด้วยเสมอ
สิ่งสำคัญในการกินยา PrEP
- ช่วยป้องกัน HIV ได้แต่ไม่ได้ร้อยเปอร์เซ็นต์ต้องใช้ควบคู่กับถุงยางอนามัยจึงจะมีประสิทธิภาพสูงสุด ดังนั้น จึงต้องใช้ถุงยางสม่ำเสมอ
- กิน PrEP เมื่อผล HIV เป็นลบเท่านั้นถ้าผลเป็นบวกต้องเปลี่ยนไปกินยาต้านไวรัสเต็มสูตรเพื่อการรักษาแทน
- ต้องกินวันละ 1 เม็ดอย่างสม่ำเสมอจึงจะมีประสิทธิผลสูงสุด
- สามารถป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีได้สูงถึง 90 เปอร์เซ็นต์ ถ้ากินยาทุกวัน
- ต้องตรวจ HIV เป็นประจำเพื่อป้องกันการติดเชื้อดื้อยาในรายที่ติดเชื้อ hiv แบบเฉียบพลัน
ผู้ที่ควรกิน PrEP
- ชายที่มีเพศสัมพันธ์กับชาย
- ใช้ยาหลังสัมผัสเชื้อหรือ PEP บ่อยครั้ง
- คนที่ไม่ได้ใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้ง
- คนที่คู่นอนมีเชื้อ HIV แต่ยังไม่ได้กินยาต้านหรือกินยายังไม่ถึง 6 เดือน
- ชายหรือหญิงที่ทำงานบริการทางเพศ
- ผู้ใช้ยาเสพติดชนิดฉีดที่กำลังฉีดยาหรือฉีดครั้งสุดท้ายภายใน 3 เดือน
- มีอาการของโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
กินยา PrEP ยากไหม
- กินวันละ 1 เม็ดหรือทุก 24 ชั่วโมง กำหนดเลยว่าต้องกินตอนไหน เช่น 8 โมงเช้าหรือ 3 ทุ่ม แล้วกินให้ตรงเวลาเดิมทุกวัน
- ถ้าลืมกินยาให้กินเม็ดที่ลืมทันทีที่นึกได้ แต่ถ้าลืมจนใกล้เวลาที่จะกินเม็ดต่อไปไม่ถึง 2 ชั่วโมง ก็รอกินเม็ดต่อไปแค่เม็ดเดียวได้เลย
- ไม่มีข้อห้ามเรื่องอาหาร สามารถกินอาหารทุกชนิดได้ตามปกติ
- ต้องตรวจ HIV สม่ำเสมอตามแพทย์นัด
อาการข้างเคียงจาก PrEP
คุณอาจมีอาการเหล่านี้ระหว่างกินยา PrEP เช่น ปวดท้อง ปวดหัว เบื่ออาหาร อาเจียน อาการเหล่านี้อาจพบได้แม้จะน้อยมาก และมักจะหายไปภายในเดือนแรกของการกิน ถ้าอาการยังคงอยู่หรือรุนแรงอยู่ ให้แจ้งหมอที่ดูแลเราทันที
การกินยา PrEP ไปนานๆควรเช็คดูการทำงานของไตและความหนาแน่นของกระดูก
หากคุณมีอาการไข้หนาวสั่น ร่วมกับอาการเจ็บคอ i ผื่นขึ้น หรืออาการอื่นๆที่บ่งชี้ว่าเป็นการติดเชื้อเอชไอวีระยะเฉียบพลันให้ปรึกษาแพทย์ทันที
คนที่เป็นพาหะของเชื้อไวรัสตับอักเสบบีควรปรึกษาแพทย์ก่อนจะหยุดกิน PrEP
ขอบคุณข้อมูลดีๆจากผู้สนับสนุนวิตามิน http://www.vitaminsos.com/